SAKRAMENT MAŁŻEŃSTWA
Z Katechizmu Kościoła Katolickiego:
1601 “Przymierze małżeńskie, przez które mężczyzna i kobieta tworzą ze sobą wspólnotę całego życia, skierowaną ze swej natury na dobro małżonków oraz do zrodzenia i wychowania potomstwa, zostało między ochrzczonymi podniesione przez Chrystusa Pana do godności sakramentu”.
1614 W swoim nauczaniu Jezus wypowiadał się jednoznacznie o pierwotnym sensie związku mężczyzny i kobiety, tak jak został on na początku zamierzony przez Stwórcę. Zezwolenie na oddalenie żony dane przez Mojżesza było ustępstwem z powodu zatwardziałości serca. Związek małżeński mężczyzny i kobiety jest nierozerwalny; łączy ich sam Bóg: “Co więc Bóg złączył, niech człowiek nie rozdziela” (Mt 19, 6).
Poniżej zostały przedstawione i krótko omówione uregulowania obowiązujące od 1 czerwca 2020 r., w których znajdują się zarówno nowe przepisy jak i utrzymanie dotychczasowych:
1. Właściwa parafia zawarcia sakramentu małżeństwa
Małżeństwo powinno być zawarte w parafii, w której jedno z narzeczonych zamieszkuje na stałe lub tymczasowo, albo przebywa tam faktycznie przynajmniej od miesiąca. Trzeba pamiętać, że nie chodzi tu o cywilne zameldowanie. W związku z tym, narzeczeni powinni zgłosić się do tej parafii, na terenie której mieszka przynajmniej jedno z nich. Jeśli narzeczeni mają słuszne powody, aby zawrzeć małżeństwo w parafii innej niż parafia ich zamieszkania, wtedy powinni uzyskać odpowiednie zezwolenie.
W przypadku, gdy osoby zamieszkujące za granicą chcą zawrzeć małżeństwo w Polsce, przygotowanie bezpośrednie do małżeństwa powinno być dokonane przez proboszcza za granicą, który za pośrednictwem swojej kurii diecezjalnej, przesyła odpowiednie dokumenty do właściwej kurii diecezjalnej w Polsce, która to upoważnia danego proboszcza w Polsce do asystowania przy zawieraniu tego małżeństwa. Proboszcz parafii, w której w Polsce będzie zawierane małżeństwo, powinien odpowiednio wcześniej poinformować narzeczonych, że dokumenty z zagranicy należy przesłać do Polski nie później niż na miesiąc przed planowanym terminem ślubu.
2. Rozmowa kanoniczno-duszpasterska i sporządzenie protokołu
Narzeczeni powinni zgłosić zamiar zawarcia małżeństwa nie później niż na trzy miesiące przed planowanym ślubem.
W czasie pierwszego spotkania z narzeczonymi duszpasterz powinien poinformować narzeczonych o wymogach przygotowania bezpośredniego do małżeństwa oraz o tym, jakie dokumenty mają przygotować, a także ustalić z narzeczonymi termin sporządzenia protokołu przedślubnego.
Na rozpoczęcie drugiego spotkania kapłan i narzeczeni wspólnie się modlą, a przed zadawaniem pytań przewidzianych w nowym protokole narzeczeni powinni złożyć przysięgę mówienia prawdy. Duszpasterz powinien zadawać pytania każdemu z narzeczonych osobno, przynajmniej w tych kwestiach, które nie dotyczą tylko danych personalnych. Zakres pytań obejmuje: dane personalne narzeczonych; kwestię poszczególnych przeszkód małżeńskich: przeszkoda niezdolności fizycznej, przeszkoda węzła małżeńskiego, przeszkody wynikające z relacji międzyosobowych oraz przeszkody wynikające z zobowiązań natury religijnej; wady aktu woli zawarcia małżeństwa: istotne przymioty i cele małżeństwa, zdolność psychiczną do małżeństwa, kwestie dotyczące stawiania warunków drugiej stronie, przymusu oraz umyślnego wprowadzenia w błąd drugiej strony.
3. Małżeństwa mieszane:
W przypadku małżeństw mieszanych zawieranych z osobą innego wyznania lub innej religii, z nieochrzczonymi, małżeństw zawieranych z apostatami, katolikami niewierzącymi lub niepraktykującymi, konieczne jest uzyskanie odpowiedniej dyspensy lub zezwolenia, o czym narzeczeni powinni być poinformowani przez duszpasterza.
4. Zapowiedzi:
Zapowiedzi ogłasza się w formie pisemnej lub ustnej. Do wiadomości publicznej zostają podane tylko imiona i nazwiska oraz parafię zamieszkania narzeczonych.
W uzasadnionych przypadkach można prosić o dyspensę, aby zapowiedzi nie były głoszone.
Natomiast obowiązek wygłoszenia zapowiedzi nie dotyczy: chrześcijan niekatolików mieszkających w Polsce, jeżeli tego nie wymaga prawo wspólnoty religijnej, do której należą; narzeczonych nieochrzczonych oraz tych, którzy wystąpili z Kościoła katolickiego; w przypadku katolików, którzy mają faktyczne zamieszkanie za granicą, gdzie według lokalnego prawa nie publikuje się zapowiedzi.
5. Dokumenty:
Narzeczeni powinni dostarczyć do parafii, w której zawierają małżeństwo następujące dokumenty:
- dowód osobisty lub inny dokument tożsamości zaopatrzony w fotografię i zawierający dane personalne, datę i miejsce urodzenia oraz imiona rodziców;
- świadectwo chrztu (metryka chrztu) każdego z narzeczonych z adnotacją o bierzmowaniu. Świadectwo chrztu powinno być wystawione nie wcześniej niż sześć miesięcy przed zgłoszeniem się narzeczonych do parafii, w której chcą zawrzeć małżeństwo;
- ostatnie świadectwo ukończenia katechizacji szkolnej;
- zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa z Urzędu Stanu Cywilnego wydane zgodnie z obowiązującymi przepisami, albo odpis aktu małżeństwa cywilnego jeśli narzeczeni pozostają ze sobą w związku cywilnym (dokumenty z USC należy dostarczyć duszpasterzowi nie wcześniej niż trzy miesiące i nie później niż na miesiąc przed planowanym terminem ślubu);
- świadectwo uczestnictwa w katechezach przedślubnych;
- zaświadczenie z poradni rodzinnej;
- dane świadków ślubu (imię, nazwisko, wiek, adres zamieszkania).
Ponadto, w zależności od sytuacji, należy przedstawić inne dokumenty: świadectwo zgonu współmałżonka (cywilne lub kościelne), jeśli któreś z narzeczonych jest wdowcem lub wdową; odpis wyroku sądu kościelnego stwierdzającego nieważność małżeństwa wraz z dekretem wykonawczym; odpis wyroku orzekającego rozwód cywilny, jeśli któreś z narzeczonych pozostawało wcześniej w związku cywilnym z inną osobą (dotyczy to również osób po kanonicznym stwierdzeniu nieważności małżeństwa); zezwolenie ordynariusza miejsca lub proboszcza, jeśli małżeństwo będzie zawierane poza którąś z uprawnionych parafii.