Szaniec to stara osada, która powstała prawdopodobnie w XI w. W przeszłości nosiła nazwę „Sadek” – prawdopodobnie od zakładanych tu licznie ogrodów i sadów. Parafia erygowana została tu już w I poł. XII w. Ta położona wśród lasów i pól miejscowość – oddalona o kilka kilometrów od głównej trasy z Kielc do Buska – szczyci się pięknym kościołem, który, podobnie jak kolegiata wiślicka, został wybudowany „na palmie”, co oznacza, że przez środek kościoła biegną filary podtrzymujące sklepienie.
Pierwszy kościół – według zapisów kronikarzy – został wybudowany w Szańcu ok. 1229 r. Były to, jak czytamy w źródłach historycznych, „niespokojne czasy”, a to za sprawą Tatarów, którzy zniszczyli znaczną część ziem polskich. Obecny kościół, pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, którego fundatorem i konsekratorem był biskup wrocławski, kanclerz koronny Krzesław z Kurozwęk, wzniesiony został w 1499 r. Herb fundatora – łabędź – do dnia dzisiejszego można oglądać na sklepieniach świątyni.
Półtora wieku później, 6 lutego 1662 r., wszystkie ołtarze w świątyni konsekrował bp Mikołaj Oborski sufragan krakowski. Jedną z najnowszych części kościoła jest przedsionek, wzniesiony w 1863 r. Nowsza jest tylko kruchta, przez którą od południowej strony wchodzi się do świątyni, wzniesiona na początku ubiegłego wieku.
W ołtarzu głównym znajduje się rzeźba przedstawiająca Madonnę z Dzieciątkiem, zwana Łokietkówną. Pochodzi ona z 1270 r. Figura ta przez lata leżała w zapomnieniu, dopiero ćwierć wieku temu została odnowiona. W kościele znajduje się również późnogotycki witraż przedstawiający św. Stanisława biskupa z ok. 1500 r., obrazy Zwiastowania i Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVII w. oraz św. Antoniego Padewskiego z ok. XIX w.
Cmentarz grzebalny założony został w 1872 r. Stoi na nim odnowina kapliczka, w której znajduje się zabytkowy krucyfiks. W tej kaplicy odbywają się w okresie letnim nabożeństwa pogrzebowe.
Kościół jest murowany z kamieni ciosanych, w stylu gotyckim. Korpus o krzyżowych trójdzielnych polach sklepienia wspartego na dwóch ośmiobocznych filarach. Budowa kościoła nawiązuje do XIV-wiecznych fundacji Kazimierza Wielkiego należących do tzw. serii baryczkowskiej. Od północy do budowli przylega gotycka kaplica oraz wielobocznie prezbiterium. Do niego dobudowana została w XVI w. zakrystia złączona ze skarbczykiem. Od strony południowej do nawy prowadzi kamienny portal późnogotycki, schodkowy z laskowaniem.
Odpusty: Wniebowzięcia NMP – 15 sierpnia;
Matki Bożej Szkaplerznej – 16 lipca
Czy wiesz, że?
W 1241 r. Mongołowie rozgromili małopolskie rycerstwo między Chmielnikiem i Szydłowem. I właśnie w tym czasie polskie rycerstwo w okolicach Pierzchnicy rozpędziło nieduży oddział Tatarów. Fakt ten uczczono małym przyjęciem w szanieckim kościele. Podczas uczty Tatarzy napadli na kościół, wywiązała się walka. Miejscowość Szaniec wraz z kościołem została zniszczona. W świątyni zginęło kilku rycerzy.
Z kościołem w Szańcu wiąże się zaginiony dziś gotycki tryptyk z końca XV w. Jego fundatorem był Krzesław z Kurozwęk. Środkowy obraz przedstawiał Matkę Boską Anielską ze śś. Piotrem i Pawłem.
20 września 2014 r. uroczyście otwarto w Szańcu pierwsze w diecezji kieleckiej Muzeum Parafialne. Otwarcia dokonał ks. kan. Paweł Tkaczyk – dyrektor Muzeum Diecezjalnego w Kielcach.